Tarihte bugün Atatürk – 23 Haziran

23 Haziran

1939 – Hatay’ın Türkiye’ye katılmasına ilişkin antlaşma, Ankara’da imzalandı.

Fransa ve Türkiye arasında imzalanan antlaşmayla Hatay Fransız egemenliğinden çıktı. Fransa Hatay üzerindeki bütün hak iddialarından vazgeçerek kentin Türkiye’nin bir ili olarak ilhak edilmesini kabul etti.

1937 – Atatürk’ün, İbn-i Sina’nın 900. doğum yıldönümü nedeniyle Türk Tarih Kurumu tarafından düzenlenen törende kendisine gönderilen saygı telgrafına cevabı: “…Törende bana karşı gösterilmiş olan temiz ve yüksek hislerden duygulandım. Teşekkür eder ve Türk ilim adamlarına daimî başarılar dilerim.”

1935 – Atatürk’ün -Çubuk yöresinde- Melekşah köyüne gidişi, öğle yemeğini burada yemesi.

1934 – Atatürk’ün, İran Şahı Rıza Pehlevi ile Seydiköy yöresinde askerî manevrayı izlemesi.

1928 – Türk vatandaşlık kanununun kabulü.

Atatürk’ün, Fethi (Okyar) Bey’le beraber Söğütlü yatı ile Dolmabahçe’den Haydarpaşa’ya gelişi, Fethi Bey’i Ankara’ya uğurlayışı, tekrar Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.

1923 – İstanbul Darülfünunu Edebiyat Fakültesi “fahrî profesörlük” diplomasının. Necip Asım (Yazıksız), İsmail Hakkı (İzmirli) ve Şemsettin (Günaltay) Beylerden oluşan heyet tarafından Ankara’da Atatürk’e takdimi.

Atatürk’ün, Çankaya’da Sovyet Elçisi Suriç’in güven mektubunu kabulü ve Elçi’nin söylevine cevap konuşması.

1920 – Çerkez Ethem, Yozgat’a girdi.

Yunan kuvvetleri Karaağaç ve Salihli kasabalarını işgal etti.

Yozgat ayaklanmasını bastırmakla görevli Çerkez Ethem kuvvetlerinin askerlerle çarpışarak Yozgat’a girişi. Çerkez Ethem komutasında Yozgat üzerine yürüyen Kuva-yı Seyyare, şehri kuşattı. Çapanoğlu kardeşler kaçtı, 50’den fazla isyancı öldürüldü, 12 isyancı idam edildi.

Atatürk’ün, Ali Fuat Paşa ve Albay Selâhattin Adil Bey’le beraber Eskişehir’den Ankara’ya gelişi.

1919 – İstanbul hükümeti Mustafa Kemal’i, emirlere uymadığı için görevden alarak yerine Hurşit Paşa’yı atadı. Ali Kemal vilayetlere gönderdiği yazıda Mustafa Kemal’in emirlerine uyulmamasını istedi.

Mustafa kemal paşa hakkında hükümet kararı: “Mustafa Kemal Paşa’nın azledilerek hiçbir resmi sıfatı kalmamış olduğundan tebligat ve işarların resmi mahiyeti haiz olmadığının icap eden vilayetlere tebliğinin Dahiliye nezaretine bildirilmesi.”

1919 – Atatürk’ün, Amasya’dan Kâzım Karabekir Paşa’ya telgrafı: “…İstanbul’da millî bağımsızlığın zevkinden mahrum bazılarının İngiliz esaretine girmekte sakınca görmedikleri anlaşılıyor. Bu sebeple Anadolu’dan çıkacak sesin etrafında olan bizler için bu millî vazifenin pek mukaddes olduğu kanaati bir kere daha doğrulanıyor. Merkezî hükümet millî girişimlerimize karşı her ne şekilde tecavüz elini uzatırsa uygun surette hemen karşı harekete girişilerek millî gayenin gerçekleştirilmesi zorunludur.”

Vükelâ Meclisi’nin, Atatürk hakkında kararı: “…Mustafa Kemal Paşa’nın, azledilerek hiçbir resmî sıfatı kalmamış olduğundan bildiri ve emirlerinin resmî nitelik taşımadığının icap eden vilâyetlere duyurulmasının Dahiliye Nezareti’ne bildirilmesi.”

Dahiliye Nazırı Ali Kemal’in, Atatürk’ün azledilmesi sebebiyle emirlerinin dinlenmemesi hakkında vilâyetlere gizli genelgesi: “Dahiliye Nezareti’nin size kesin emri, artık o zatın azledilmiş olduğunu bilmek, kendisiyle hiçbir resmî muameleye girişmemek, hükümet işlerine ait hiçbir isteğini yerine getirmemektir(!)”

İstanbul’da İngiliz Yüksek Komiseri Amiral Calthorpe’un, Lord Curzon’a: “…Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a varışından beri kendisini milliyetçi akımın merkezi haline getirdiği. Bu diğer tehlikeli kişinin de Rauf Bey olduğu.”