Kraliçe Sahiba’nın Sömürüye Başkaldırısı: Hindistan’ın Asansör Kraliçesi (19. Yüzyıl)
Hindistan’da asansör kraliçesi olarak popüler hale gelmiş olan kraliçe Rani Ganga Sahiba 19. yüzyıla damga vurmuş bir kişiliktir. Onu bu kadar meşhur yapan yalnızca tarihsel süreçteki etkisi değil kültürel açıdan da bir dönemi doğrudan etkilemesiydi.
- yüzyılın Britanyasında Hindistan’da yoğun bir sömürge anlayışı hakimdi. Aynı dönemde krallıklar ve prenslikler İngiliz yönetimi altında sürdürülmekteydi. Ganga Sahiba, Tanjore prensliğine bağlı hüküm süren aileden geliyordu. Eşi ise Tanjore Maharajasıydı.
Tüm aile o döneme göre tamamen kendilerini sanatsal faaliyetlere adamıştı, demek yanlış olmaz. Peki Sahiba neden asansör kraliçesi ünvanıyla anılıyor?
Sahiba, o dönemde kimsenin alışkın olmadığı bir yeniliğe adım attığı için bu isimle anılıyor. Koskoca şöhretli sarayının içerisine asansör inşa eden Sahiba, bu sayede katlar arasında rahatlıkla geçiş yapabilmeyi amaçlamıştı.
Aslında bu hamle Hindistan’daki ilk asansör sisteminin de bir başlangıcı olarak kabul edildi. Sahibanın bu ünvanla anılmasındaki sebep de ilk asansör sistemini kabul eden aile olmasından kaynaklanıyor.
Bu konuya teknolojik açıdan yaklaştığımızda günümüz mühendislik sistemlerinin o dönemde gelişmediğini düşünürsek büyük bir adım olarak kabul etmek mümkün. Her ne kadar amaç saraydaki konforu arttırmak olsa da döneme bakıldığında bu yenilik tamamen sosyal ve kültürel açıdan yeni bir dinamizmi oluşturmuştur. Konuya bir de Hindistan’daki sömürge halk ve kadınların göz ardı edildiği bir dönem olarak bakalım.
Hindistan Halkına Yön Veren Kadın!
O döneme göre Sahiba güçlü bir kadın figürü olarak ortaya çıkmış Hatta bu hamlesi ile toplumda önemli görülebilecek bir çıkışta bulunmuştu. Sanata olan düşkünlüğünü aslında sarayın her karesinde görmek mümkündü.
Dekorasyona oldukça kıymet veren Sahiba o dönemin sanat anlayışının gelişmesine de katkı sunmuştur. Sahiba hem koca bir tarihe yön vermiş hem de kültürel açıdan Hindistanı bambaşka bir boyuta sürüklemişti.
Yeniliklere daha açık toplumsal bir fayda ile öne çıkan hamleleri sonraki nesillere de ilham kaynağı olmuştur. Aslında Sahibanın bu tutumu hem teknoloji hem de bilim alanında daha geniş çevrelere hitap edebilmesini ve kadınların da bu alanda bir rol model olabilmesini sağlamıştır.
Popüler kültüre yansıması ise daha çok kitaplarda ya da belgesellerde yer almasıyla kadın figürünün Hindistan’daki gelişim evresine bir pencere açan Sahiba’nın bu tasarımı farklı bir boyut kazandı.
Yıllar sonra araştırmacılar şöyle bir iddia ortaya attı: “Bir yapı var ve bu karmaşık yapı aslında Mısır piramitlerinden esinlenilerek oluşturulmuş bir döngüye benziyor. Estetik açıdan kusursuz görüntüsü arka planda mekanik karmaşasıyla bu tarz iddiaların ortaya atılmasını da beraberinde getirmiştir.
Bu güçlü kadın 19. yüzyılda Hindistan’ın tam da İngiliz sömürgesi altında olduğu bir dönemde büyük bir başkaldırı göstermesi olarak kabul edilmiştir. Kadınların eğitimine de ayrı bir önem vermiş, sosyal hayatta onları destekleyici teşviklerde bulunmuştur.