Göktürk Kitabelerindeki Gizemli Mesaj

Göktürk Kitabelerindeki Gizemli Mesaj

Tarihi kaynaklarda Orhun Yazıtları olarak biliniyor. Taşlar üzerine kazınan bu eski tarih belgeleri ile günümüze ışık tutuyor. Türk milletine bir nevi nasihat olarak günümüze kadar gelen Bilge Kağan ile Tonyukuk’un sözlerine barındıran Göktürk kitabelerinin gizemi günümüzde de aydınlatılmayı bekliyor.

Binlerce yıllar öncesinde bugüne kadar gelen adeta ders niteliğindeki bu gizemli mesajlar aslında Türk tarihine daha iyi anlayabilmeyi sağlayacak ipuçları da sunuyor. Taşa kazınan yüzyıllar öncesinden gelen büyük bilgelik Orta Asya’da ıssız bozkırlarda göğe kadar uzanan Dikilitaş üzerine kazınmış olan o mesaj, günümüzde Türk milletinin yüzyıllar öncesinden gelen tarihi geçmişini daha iyi anlayabilmemizi sağlıyor.

“Üste mavi gök, altta yağız yer yaratıldıkta, ikisi arasında kişi oğlu yaratılmış.”

Göktürk kitabeleri, 8.yüzyılda dikilmiş olan Orhun yazıtlarının Moğolistan’da bulunan Orhun Nehri vadisinde yer alıyor. Bilge Kağan, Kültigin ve Tonyukuk yazısı olarak bu üç önemli eser öne çıkıyor. Tonyukuk Yazıtı, Bilge Kağan ve Kültigin yazıtına göre daha ayrı bir noktada ve hafif doğuda bulunur. Bu anıtların her biri hükümdarın yaşamının dışında milletin kimlik arayışını gözler önüne seren bir kanıt olarak öne çıkıyor.

Bununla beraber o dönemin büyük bir bağımsızlık mücadelesi ve tarihin ilmek ilmek istediği bir cevheri de öne çıkarıyor. Bu kitabeler aslında kendi içinde gizemli mesajlarda barındırıyor. Orhun alfabesine daha yakından göz gezdirelim…

Orhun Alfabesinin Gizemi

Göktürklerin kullanmış oldukları Bu yazı sistemi Türklerin bilinen ilk alfabesi olarak öne çıkıyor. Soldan sağa doğru ya da yukarıdan aşağıya doğru değil de sağdan sola doğru yazılmıştır. Bu alfabe bir iletişim aracı olmaktan ziyade sembollerin kullanılması ile kodlanmış bir yapıyı ifade eder.

Harfler ve işaretler detaylı olarak yakından incelendiğinde aslında runik yapıya benzeyen bir biçimde olduğu dikkat çekiyor . Araştırmacılara göre bu biçimsel özellik aslında ezoterik bir düzen içeriyor. Göktürk kitabelerinde sadece savaşlardan değil milletin ahlaki yönden çöküşünden bahsederken bazı uyarılar ve mesajlar da veriliyor.

“Türk Budunu Titre ve Kendine Dön”

Bilge Kağan halkına bir yerde “Türk budunu titre ve kendine dön” diyerek çağrıda bulunuyor. Ve bizler bu uyanış çağrısını yüzyıllar öncesinde bizlere aktarılan Göktürk kitabelerinden görüyoruz. Felsefik ve ideolojik bir yönü olduğunu da söylemek mümkün. Bir milletin öz benliğini kaybetmemiş ise kültüründen vazgeçmemesi ve yabancılaşmaması için içine girdiği mücadelenin kitabeye yansımış mesaj halini görüyoruz.

Aslında yalnızca o döneme değil her döneme hitap edebilecek bir evrensel mesaj da taşıyor. Yazıtlarda Tonyakuk’un siyasi zekasını da net olarak anlayabiliyoruz. Stratejik olarak süreci kusursuz şekilde yöneten Tonyukuk, yazıtlarında bir devlet adamı değil bir filozof olduğunu da hissettiriyor.

Verdiği tavsiyeler sadece askeri yönden değil sosyal mühendisliğin bir örneği olarak da görülüyor. Liderlik nasıl olmalı? Bir halk nasıl yönetilebilir? sorularının yanıtı aslında Tonyukuk yazıtlarında tek tek ele alınıyor. Biraz da saklanmış sembollere göz atalım…

Saklı Kalmış Semboller…

Kitabe boyunca “Tengri” kelimesi çok fazla geçiyor. Bu aslında bir inancın değil evrensel bir düzenin de bir işareti olarak sunuluyor. Uzmanlara göre Kut, Gök Tengri gibi ifadeler göksel bir düzenin yeryüzüne yansımasının bir işareti olarak öne çıkıyor. Göktürkler de biliyoruz ki kut anlayışı hakim. Hükümdar Tanrı’dan aldığı yönetme gücüyle aslında halkını yönetebiliyor.

Bu anlayış ile birlikte halkın devlet başkanına olan bağlılığı daha da kuvvetleniyor. Sadece siyasi olarak değil manevi bir bağ da oluşmuş oluyor.

“Üstte gök tanrı altta yağız yer yaratılmamış olsaydı Türk milletinin töresi kim tarafından düzenlenebilirdi?”

O dönemden gelen büyük bir bağlılık. Göktürk Kitabeleri yalnızca eski bir milletin tarihi değil aslında satır satır taşlara kazınmış bir yeniden doğuş’un gizemli hikayesidir. UNESCO mirası listesine yıllar sonra dahil edilmiş Göktürk Kitabeleri 2023 yılında UNESCO Dünya belleği listesine alınarak korunaklı hale getirilmiştir.

Aradan yüzyıllar geçer. 20. yüzyılın başlarıdır. Ziya Gökalp gibi ünlü Türk düşünürleri Türklük bilincini savunan isimler milli direnişin ve özgüvenin timsali olan Göktürk yazıtlarını yeniden alevlendirir. Modern milliyetçiliğin bir izi olarak tarihe kitaplardan çıkarak Türk milletinin ideolojik kimliğini şekillendirmede bir aracı olmuştur.

Göktürk