Anafartalar ve 57.Alayın öyküsü…
628 kişilik 57. Alay, 25 000 kişilik büyük bir kuvveti Kanlısırt’ta karşıladı
İngiliz, Anzak ve Fransız birliklerine mensup 25 bin kişilik büyük bir kuvvet, 25 Nisan 1915 sabahı, harp gemilerinin yoğun ateş desteğiyle Arıburnu’nda karaya çıktı. Çanakkale’de kara savaşları fiilen başlamış oldu ve (bu kuvvet) hiçbir engelle karşılaşmadan siperlere yerleşerek Conkbayırı tepesine doğru hızla ilerledi. 19. Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal, 628 kişilik 57. Alay ile düşmanı Kanlısırt’ta karşıladı. (…) Mustafa Kemal, Alay Komutanı Hüseyin Avni Bey alayın önünde siperlerde çarpışıyordu. Bir siper alınıyor, diğer sipere geçiliyor, tarihin en muhteşem kahramanlık destanı burada yazılıyordu.
Kurban Bayramı’nın ilk günüydü
Türk siperlerinde alay imamı Hasan Fehmi Efendi’nin muhteşem sesiyle okunan Kur’an-ı Kerim ve yapılan dua çok uzaklara yayılıyordu. Bütün subaylar ve erler siperlerde kucaklaşarak bayramlaştı ve helalleştiler ve şafakla birlikte korkunç savaş başladı.
25 Nisan günü Mustafa Kemal 57. Alay’a ünlü mesajını verdi:
“Ben size taarruzu değil, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimizi başka birlik ve komutanlar alacak”
diyordu. 57. Alay, 10’ar kişilik gruplar halinde düşman siperlerine saldırıyordu. Ve düşman Conkbayırı yamaçlarından hızla Arıburnu’na kaçıyordu. Aynı gün düşman binlerce ölü bırakarak çıkarma yerine kadar geri çekildi.
628 kişilik alayın tümü şehit olmuştu… Ancak, 19. Tümen savaş alanına yetişmiş, 25 bin kişilik düşman kuvveti yok edilmişti
26 Nisan 1915 günü, güneş batarken, 628 kişilik alayınkomutanı Yarbay Manastırlı Hüseyin Avni Bey’den, saka neferi Hadimli Ali Efendi’ye kadar tümü şehit olmuştu. Ancak, 19. Tümen savaş alanına yetişmişti. 25 bin kişilik düşman kuvveti yok edilmiş, 27 Nisan sabaha karşı tamamı denize dökülmüştü.
Tamamı şehit olan 57. Alay’ın nişanları alayın sancağına takıldı
30 Nisan günü, Mustafa Kemal ve 57.Alay, Padişah ve Başkomutanlık tarafından Çanakkale’de ilk defa altın ve gümüş liyakat madalyaları, Alman-Türk Müttefik Komutanlık Kahramanlık nişanlarıyla taltif edildiler. Mustafa Kemal, Arıburnu Kuvvetleri Komutanı olarak Albay rütbesine yükseltildi. Tamamı şehit olan 57. Alay’ın nişanları, Bigalı köyü karargâhında (Kemal Yeri) Ordu Komutan Vekili Esat Paşa tarafından, ateş altında yapılananlamlı ve hazin bir törenle alayın sancağına takıldı. 57. Alay’ın yaş ortalaması, 24 idi.
57. Alay’ın şehadeti, kahramanlığı ve ‘Mustafa Kemal’ adı, bir anda bütün yurtta duyuldu; dost, düşman herkesin takdir ve hayranlığını topladı.
Bütün cephelerde bu olay ve kumandanı, zaferin simgesi haline geldiler
Tümü şehit olan ve yeniden kurulan Alay’a, 10 Aralık 1915 günü Keşan’da düzenlenen bir törenle, kanlı şehit sancağı yerine, Başkomutanlık tarafından gönderilen atlastan bir alay sancağı verildi. 57. Alay, Galiçya Cephesi’ne hareket etti.
57. Alay, Çanakkale Savaşları’nda bir semboldür
Çanakkale’de çarpışan 450 bin askerin ve ölen 253 bin şehidin her biri, 57. Alay’ın bir ferdidir.
Ruhları şad olsun!
Anafartalar Taarruzu ve öncesindeki olaylar
Birbirini tamamlayan beşkitabenin birinde, İngilizlerin 6-7 Ağustos’taki Büyük Kemikli-Küçük Kemikli (Suvla) bölgesi çıkarmasından üçgün sonra, yapılan karşıtaarruz tarihe ‘Anafartalar Zaferi’ olarak geçecektir:
“10 Ağustos sabahı, Türk karşı taarruzu, siperler yakın olduğundan süngü hücumu ile başlamıştır. Düşman (…) bu taarruz sonunda, Ağılderesi’ne kadar geri atılmıştır.”
Anafartalar Zaferi öncesini aktaran bir başka kitabede de şu satırlar yer alır:
“Arıburnu’ndaki düşman kuvvetleri aldıkları takviyelerle daha da güçlenmiş olarak 6 Ağustos günü Conkbayrı’na doğru yeniden taarruza başlamışlardır. Gece gündüz aralıksız devam eden kanlı muharebeler sonunda, iki taraf da ağır kayıplar vermiş ve Türk askeri düşmanı, 9 Ağustos 1915 akşamı Conkbayırı tepeler hattına 25 metre mesafede durdurmayı başarmıştır.”
